SIFAT-SIFAT AQOID ILAAHIYYAT

Assalaamu'alaykum wa rohmatullohi wa barokaatuh...

Wilujeng patepang deui, wileujeng ngopi sinambi Nyufi sareng jisim abdi.

Meungpeung aya waktos rada senggang, sumangga ayeun urang lajengkeun deui bahasan anu katunda dina BAB AWWAL FIL-ILAAHIYYAT kumargi da sayaktosna teu acan beres namung sim kuring kabujeng tunduh.

Dina danget ayeuna urang coba dibuka hiji-hiji naon bae atuh anu ka asup kana Aqoid Ilahiyyat teh...? Cenah dugi ka Opat puluh Hiji sifat.

SIFAT ANU WAJIB DI ALLOH

Sumangga urang uningakeun heula anu pang payunna dina Aqoid Ilahiyyat nyaeta "Sifat anu wajib di Alloh" .

Dupi sifat anu wajib di Alloh, nyaeta :

1. Sifat Wujud = Aya.
2. Sifat Qidam = Tiheula, Teu aya Mimitian.
3. Sifat Baqo = Langgeng, teu aya tungtungna.
4. Sifat Mukholafatun Lil-Hawaditsi = Ngabedaan Alloh Ta'ala ka sakabeh anu anyar.
5. Sifat Qiyamuhu Binafsihi = Sugih Alloh sabab Dzatna.
6. Sifat Wahdaniyyat = Tunggal Dzatna, Tunggal Sifatna, Tunggal Af'alna.
7. Sifat Qudrot = Kawasa.
8. Sifat Irodat = Keresa.
9. Sifat 'Ilmu = Uninga.
10. Sifat Hayat = Hirup.
11. Sifat Sama' = Ngarungu.
12. Sifat Bashor = Ningali.
13. Sifat Kalam = Ngadawuh.
14. Sifat Kawnuhu Qodiiron = Buktina Alloh Kawasa.
15. Sifat Kawnuhu Muriidan = Buktina Alloh Anu Keresa.
16. Sifat Kawnuhu 'Aliiman = Buktina Alloh anu Uninga.
17. Sifat Kawnuhu Hayyan = Buktina Alloh Anu Hirup.
18. Sifat Kawnuhu Samii'an = Buktina Alloh anu Ngarungu.
19. Sifat Kawnuhu Bashiiron = Buktina Alloh Anu Ningali.
20. Sifat Kawnuhu Mutakalliman = Buktina Alloh Anu Ngadawuh.

Tah eta rincian tina sifat anu wajib di Alloh secara singkatna wungkul, anapon perincian sareng dalil-dalil hiji-hijina mah insya Alloh dina bahasan anu bakal dongkap.

Salajengna ayeuna urang nguningakeun lalawanan nana sifat anu Wajib di Alloh, nyaeta "Sifat Anu Mustahil di Alloh".

SIFAT-SIFAT ANU MUSTAHIL DI ALLOH

Dupi sifat-sifat anu Mustahil di Alloh oge, eta sami aya Dua puluh rupi. Wincikan Aqoid ilahiyat anu ka lingkup dina sifat-sifat anu Mustahi di Alloh teh nyaeta :

1. 'Adam = Euweuh.
2. Huduts = Anyar, Aya mimitian.
3. Fana = Ruksak.
4. Mumatsalatun Lil-Hawaaditsi = Nyarupaan kana perkara anu Anyar.
5. Ihtiyaajuhu Ilaa Mahalin Aw Mukhosh-shoshin = Mikabutuh kana Dzat, atawa ka anu ngaya keun.
6. Ta'addudun = Bingbilangan.
7. 'Ajzu = Apes atawa Lemah.
8. Karohah = Ka paksa.
9. Jahlun = Bodo.
10. Maut = Paeh.
11. Shomamun = Torek, atawa Budeg.
12. 'Umyun = Lolong atawa Buta.
13. Bukmun = Pireu atawa Bisu.
14. Kawnuhu 'Ajizan = Buktina anu Apes.
15. Kawnuhu Kaarihan = Buktina anu Kapaksa.
16. Kawnuhu Jaahilan = Buktina anu Bodo.
17. Kawnuhu Maytan = Buktina anu Maot.
18. Kawnuhu Ashomma = Buktina anu Torek.
19. Kawnuhu A'maa = Buktina Anu Lolong.
20. Kawnuhu Abkama = Buktina anu Pireu (Bisu).

Maha Suci Alloh tina Sifat-sifat anu Mustahil ka Anjeunna.

Sakitu tah wincikan nana sifat anu Mustahil di Alloh teh, anu iyeu oge insya Alloh kapayun baris ka bahas secara rinci.

Ayeuna kantun anu terakhir dina Aqoid Ilaahiyyat, nyaeta sifat-sifat anu Jaiz atanapi Wenang di Alloh.

SIFAT-SIFAT ANU JAIZ ATANAPI WENANG DI ALLOH

Saparantosna urang nguningakeun Aqoid Ilahiyyat perkawis sifat anu Wajib di Alloh sareng sifat anu Mustahil di Alloh, sumangga ayeuna suang di ulas sakedik naon atuh ari sifat anu Wenang di Alloh teh....??

Dupi sifat anu Wenang di Alloh, eta ngan aya Hiji nyaeta : 

فِعْلُ كُلِّ مُمْكِنٍ اَوْ تَرْكُهُ

FI'LU KULLI MUMKININ AW TARKUHUU

Hartosna : Ngadamel sagala Mumkin atawa henteu Ngadamelna.

Dupi anu di sebat Mumkin teh nyaeta sakur-sakur perkara anu sah Ayana jeung sah oge Euweuhna.

Tegesna anu aya jeung euweuhna teh eta dibenerkeun ku Akal.

Dupi ngaran Sifat  nyaeta :

اَلْاَمْرُ الثَّابِتُ لِلْمَوْصُوْفِ

AL-AMRUTS-TSAABITU LIL-MAWSHUUFI

Hartosna : Perkara anu tetep dina Dzat anu di sifatan nana.

#313

Tah sakitu nu kapihatur sakedik uraian dina medar Aqoid Ilaahiyyat mudah-mudahan ku ulasan anu sakedik iyeu ngajantenkeun langkung kandel tur pancegna ka Imanan urang sadaya.

Aamiin...

والله اعلم

الباب الأوّل فى الإلٰهيّات AL-BAABUL AWWAL FIL-ILAAHIYYAT

Bismillaahirrohmaanirrohiim...

Sateu acanna panjang-lebar ngabahas Bab per Bab anu aya dina iyeu seratan, sumangga urang uningakeun heula naon bae anu baris diwincik diwiji-wiji.

Anu bakal diguar teh nyaeta :

1. "BAB AWAL FIL-ILAAHIYYAAT" Bab anu kahiji bakal mertelakeun 'Aqoid anu berhubungan sareng ka Pangeranan, anu eusina katerangan-katerangan Sifat-sifat anu Wajib, Sifat anu Mustahil, jeung Sifat anu Wenang di Alloh, jeung Asma_ul Husna.
2. "BAB TSANI FIN-NUBUWWAT" Bab anu kadua mertelakeun 'Aqoid anu patali sareng Sifat para Rusul, anu eusina Sifat-sifat anu Wajib, Sifat anu Mustahil, sareng Sifat anu Jaiz (anu Wenang di para Rusul.
3. "BAB TSALITS FIS-SAM'IYYAAT" Bab anu katilu mertelakeun 'Aqoid anu kaRungu ti Rosul Alloh, tina al-Qur'an atawa Hadits, anu eusina nerangkeun Iman ka para Malaikat, Kitab-kitab, Poe Qiyamah, jeung perkara anu kakurung ku Poe Qiyamah.
4. "BAB AR-ROBI'U FII KALIMATISY-SYAHAADAT" Bab ka opat eta mertelakeun Kalimah Syahadat, anu di eusi ku hasil-hasil tina Bab-bab anu tadi kasebat.
5. "BAB KHOMIS KHOTIMATUN" Bab kalima nyaeta panungtungan, anu bakal mertelakeun Wajibna ngaraksa tina sakur-sakur perkara anu nibakeun kana PaMurtadan. Tegesna anu matak ngaruksak kana ka Islaman.

Fa aquulu wa billaahi tawfiq wal hidayah wal 'inaayah :

الباب الأوّل فى الإلٰهيّات

AL-BAABUL AWWAL FIL-ILAAHIYYAT

Bab kahiji mertelakeun Sifat-sifat atawa masalah anu aya patalina jeung 'Aqidah anu berhubungan jeung Sifat-sifat Pangeran. Jeung bakal ngajelaskeun Sifat-sifat Pangeran .

Ku hal sakitu, mangka atuh Wajib pikeun sakabeh Jalma Mukalaf kudu Ma'rifat tegesna nyaho, apal, ngarti, jeung nekadkeun kana Sifat-sifat anu Wajib, anu Mustahil, jeung anu Wenang di Alloh sacara Ijmal jeung sacara Tafshil. 

Ari hartina Ijmal nyaeta garis gedena atawa globalna. Ari hartina Tafshil nyaeta perincian nana, atawa wincikan hiji-hijina, atawa mendetil.

Ari nganyahokeun secara Ijmal nyaeta Nekadkeun sa enyana Alloh Ta'ala teh eta Wajib ka sifatan ku sagala sifat ka Sampurnaan ( Kamaalat ) jeung Mustahil ka sifatan ku sifat-sifat ka kurangan ( Naqo_ish ) jeung nekadkeun yen Alloh Wenang ngadamel Mumkin atawa tinggal ngadamel Mumkin.

Ari Iman secara Tafshiil, nyaeta kudu Ma'rifat kana Hiji-hijina sifat anu Wajib, anu Mustahil, jeung anu Wenang di Alloh ta'ala.

Ari sifat Ka sampurnaan anu wajib di Alloh Ta'ala, eta henteu aya wates wangenna. Sabab Ka sampurnaan kacida pisan seueurna, saperti : Maha Pangasih, Maha 'Adil, Maha Bijaksana, jeung sa bangsana. 

Nya kitu deui sifat-sifat anh Mustahil ka Alloh ( Lalawanan sifat Ka Sampurnaan ) eta oge sami henteu aya watesan nana.

Jadi atuh guna na urang nganyahokeun secara Ijmal teh, nyaeta supaya Ngurung kana Nganyahokeun yen Alloh teh Wajib ka sifatan ku sagala sifat Ka sampurnaan, jeung Mustahil ka sifatan ku sagala sifat ka kurangan, anu ku urang moal bisa ka itung.

Dupi anu Wajib di kanyahokeun nana sacara Tafshiil ku sakur-sakur jalma anu mukalaf nyaeta :

Dua puluh (20) sifat anu Wajib di Alloh.

Dua puluh (20) sifat anu Mustahil di Alloh.

Jeung Hiji (1) sifat anu Wenang di Alloh.

Jadi jumlah sifat anu wajib dikanyahokeun nana supaya Ma'rifat ka Alloh teh eta aya Opat puluh Hiji (41) sifat.

Kangge pembabaran nana insya Alloh urang ngadamel judul enggal bae supados teu paburantak dina bahasan nana.

والله اعلم

AL-MA'RIFAT

Assalaamu'alaykum warohmatullohi wa barokaatuh...

Wilujeng wayah kiyeu saderek sadaya, hatur nuhun parantos kersa rurumpaheun ka palih dieu, mamanawian aya manfaat sinareng barokah kangge urang sadaya.

Sareng mudah-mudahan urang sadaya kabagean sakedik Elmu pikeun cacaang hirup, kangge nyukcruk laku tinu maha agung, ngalampahan qodrat tinu maha kawasa.

Ku hal sakitu sumangga ayeuna urang cobi nalungtik hiji kawajiban pikeun urang dina Masalah patekadan.

Dupi guaran anu bade dilarapkeun dina danget iyeu, nyaeta hiji bahasan tentang KA MA'RIFATAN.

Sabab  Ma'rifat teh hukumna wajib ka tiap-tiap jalma anu Mukalaf. 

Dupi anu di sebat Ma'rifat teh nyaeta Kenal atawa nyaho anu sabenerna ka Alloh Ta'ala. Karana Dawuhan Alloh :

فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَااِلٰهَ إِلَّااللّٰه

FA'LAM ANNAHUU LAA_ILAAHA ILLALLOOH

Hartosna : Kudu nyaho anjeun yen sayaktosna henteu aya deui pangeran, anu wajib di ibadahan kalawan sabenerna anging Alloh Ta'ala. ( Surat: Muhammad : 19)

Ari Ma'rifat Hartina : Kenal,

Ari 'Ilmu Hartina : Nyaho.

Ari Ma'rifat jeung Ilmu dina iyeu Fan, ceuk Qaul anu Shohih mah eta sarua keneh, tegesna akur maknana nyaeta :

مُطَابِقٌ لِلْوَاقِعِ نَاشِئٌ عَنْ دَلِيْلٍ

MUTHOOBIQUN LIL-WAAQI'I, NAASYI_UN 'AN DALIILIN

Hartosna : Ari ngaran Ma'rifat teh, nyaeta kapengkuhan atawa patekadan anu kukuh anu akur jeung buktina sarta kanyaho eta teh cukul(muncul) tina Dalil atawa alesan.

Syaratna Ma'rifat

Walhasil, atuh ari anu disebut Ma'rifat teh, eta kudu kumpul atawa kudu aya anu Tilu (3) rupa.

Anu Tilu rupa teh nyaeta :

1. Jazim tegesna Kayakinan anu jauh tina ragu-ragu anu moal ingkah balilahan.
2. Eta kapengkuhan teh kudu Mufaqoh jeung Waaqi'na, tegesna akur jeung buktina anu aya dina Lawh Mahfudh, anu akur jeung Ilmu na Alloh Ta'ala.
3. Timbulna ka yaqinan anu bener teh, tina Dalil anu Qoth'i, tegesna Dalil anu pasti benerna, nyaeta Dalil 'Aqli sareng Dalil Naqli Qur'an sinareng Hadits anu Shohih. 

Mangka atuh tiasa dikanyahokeun tina Ta'rif anu nembe, jadi aya genep (6) rupa anu anu kaluar tina Ma'rifat, anu genep eta anu henteu keuna kana harti Ma'rifat hiji-hijina anu genep teh nyaeta :
1. ظَنْ ( Dhon) = Sangkaan anu gede

2. شَكْ ( Syak ) = Mang-mang, akur kaditu kadieu (ragu-ragu ).

3. وَهْمٌ ( Wahmun ) = Sangka anu meueusan.

Iyeu anu Tilu (3) kaluar tina Jazim.

Contona :" Saperti aya hiji jalma ningali anu ngagunduk ti kajauhan, ceuk pikirna : Naha eta teh Batu atawa Munding?"  

Panyangkana anu gede nyaeta nyangka kana Batu, tah eta nu kitu teh namina Dhon, ari panyangkana anu saeutik (nyangka yen eta teh Munding), eta disebut Wahm, lamun tea mah sangkaan nana teh akur atawa sarua, antara batu jeung munding, eta anu kitu namina Syak (ragu-ragu).

4. تَقْلِيْد صَحِيْح (TAQLID SHOHIH)

 Nyaeta kapengkuhan anu mufaqat atawa akur jeung buktina(bener) tapi hanteu make alesan (dalil), ngan sakadar manehna teh Tuturuti kana kecap batur anu ngarti.

Saperti Jalma anu ngayaqinkeun kana ayana Alloh jeung Rosul-Rosulna, sarta nyaho kana sifat-sifatna tapi henteu nyaho kana Dalil-dalilna. Tah anu kitu teh disebutna Taqlid Shohih.

5. جَهْلٌ مُرَكَّبْ ( JAHLUN MUROKKAB )

Nyaeta anu kayaqinan jeung kapengkuhan nana teh henteu Mufaqat jeung buktina atawa sulaya jeung sabenerna, bari make Dalil alesan anu henteu bener.

Saperti Kaum Nashoro nekadkeun kana yen pangeran aya Tilu, jeung maranehan nana yaqin bari make Dalil, tapi salah sabab da ari pangeran mah Hiji.

6. تَقْلِيد بَاطِلْ ( TAQLID BAATHIL )

Nyaeta ka yaqinan anu salah, bari henteu make Dalil.

Saperti Musyrikin Jahiliyyah nyembah kana berhala bari sakadar tuturuti ka para Karuhunna, sarta hanteu make alesan naon-naon.

Tah iyeu anu genep (6) teh nyaeta :

1. Dhon
2. Syak
3. Wahm
4. Taqlid Shohih
5. Jahlun Murokkab
6. Taqlid Bathil

Eta kabeh oge henteu dingaranan Ma'rifat karana ari ngaran Ma'rifat mah

1. Kudu Yaqin.
2. Kudu Bener Mufaqat jeung buktina.
3. Kudu timbul tina Dalil, ulah tuturuti.

Mangka sing saha bae jalma anu ka sifatan ku salasahijina anu lima (5)  nyaeta :

1.  Dhon
2. Syak
3. Wahm
4. Taqlid Bathil
5. Jahlun Murokkab

Dina 'Aqidah anu Lima puluh (50), mangka eta jalma masih keneh Kufur , Kufur anu buat langgeng dina Naraka.

Anapon ari Taqlid Shohih, eta di Ikhtilafkeun (di pacek-cok keun) ku para Ulama. Ceuk sa Qaul : Kafir jeung ceuk sa Qaul deui mah : Mukmin bari doraka.

Tapi ceuk sa Qaul anu Shohih dina masalah 'Aqoid mah, eta Sah Iman na, tapi eta oge lamun seug manehna Ahli Mikir (Mampuh) kana mikir.

Terus manehna bakal nyandang Doraka lamun ninggalkeun mikir, tapi lamun manehna lain Ahli mikir mah eta kitu teh (Taqlid Shohih) mangka eta Sah Iman na bari hanteu Doraka.

PERKARA ANU WAJIB DI MA'RIFATKEUN

Salajengna dupi perkara anu wajib di Ma'rifatkeun ku sakur-sakur jalma Mukalaf (Urang sadaya) nyaeta :

1. Sifat-sifat anu Wajib di Alloh 20, sifat anu Mustahil ka Alloh, jeung hiji (1) sifat anu Wenang di Alloh.
2. Opat (4) sifat anu Wajib di para Rosul, opat (4) sifat anu Mustahil di para Rosul, jeung hiji (1) sifat anu Wenang di para Rosul. Jadi jumlah Lima puluh (50) sifat.
3. 'Aqoid Sam'iyyat, nyaeta nekadkeun kana sagala perkara anu henteu bisa "nyorangan" dina nganyahokeun nana, kajaba nyaho nana teh ku katerangan anu di candak tina al-Qur'an sareng Hadits-hadits anu Shohih. Saperti Iman ka para Malaikat, para Rosul, Kitab-kitab, Poe Qiyamah, jeung anu ka kurung ku poe Qiyamah, jeung Iman kana Qodar jeung Qodlo.

Mangka atuh Wajib hukumna ka tiap-tiap jalma Mukalaf, kudu nganyahokeun atawa apal sarta ngarti kana 'Aqoid anu Lima puluh teh. Sarta di tafshil hiji-hijina jeung Dalil-dalilna. 
Mangka Insya Alloh dina iyeu seratan anu di cutat tina Kitab 

Bade di bagi kana Opat (4) BAB, sareng anapon BAB ka lima (5)na mah KHOTIMATUN.

والله اعلم.

Sakitu nu ka pihatur ti sim kuring anu ضعيف dina nyeratkeun Bab Ma'rifat secara garis gedena.

Wassalaamu 'alaykum warohmatullohi wabarokaatuh

TA'RIFNA AHLUS SUNNAH WAL-JAMA'AH

Sumangga ayeuna urang lajengkeun deui ngaguar salasahiji kawajiban pikeun urang sadayana.

Ti salasawios kawajiban urang sadayana teh nyaeta, urang sadaya kudu ngagem pageuh kana patekadan Ahlus-sunnah wal-Jamaa'ah sabab ngan golongan iyeu anu bakal Salamet tina Naraka anu Lawas.

HUKMUHU

Ari anu nomer (9) tina bahasan Mabadi Imlu Tauhid nyaet HUKMUHU.

Ayeuna urang kanyahokeun kumaha atuh ari hukumna ngaji kana ilmu Tauhid teh...??
Ari hukumna ngaji kana Ilmu Tauhid teh nyaeta :

وَحُكْمُهُ اَلْوُجُوْبُ الْعَيْنِيُّ عَلٰى كُلِّ مُكَلَّفٍ مِنْ ذَكَرٍ وَاُنْثٰى 

WA HUKMUHU AL-WUJUUBU 'ALAA KULLI MUKALLAFIN MIN DZAKARIN WA UNTSAA.

Hartosna : Ari Hukum Syara'na ngaji jeung ngarti kana Ilmu Tauhid teh, eta Fardlu 'ayn (tegesna hentu pilih bulu) kudu nyaho tiap-tiap sirah pikeun jalma-jalma Mukallaf (baligh tur boga akal) rek ka lalaki atawa ka awewe.

Mangka atuh doraka lamun henteu nyaho nana teh,  malah bisa disebut masih keneh aya dina ka Kufuran nyaeta henteu sah Sholatna, shaumna, jeung sagalarupa amal ibadahna lamun seug acan Tauhid bari langgen deuih dina Narakana.

Tah iyeu pisan anu mantak Ilmu Tauhid teh eta anu kudu pangheulana di ajina ku tiap-tiap jalma Mukalaf, terus Ngaji Ilmu Fiqih, terus Nagji Ilmu Tashawwuf, tah anu tilu iyeu Fardu 'Ayn Di Ajina.

Ari anu disebat jalma Mukallaf teh nyaeta, jalma anu baligh tur boga akal oge salamet pancainderana, sok sanajan ngan ukur panon atawa pangdengena wungkul tur katepi ku salasahijina Rosul anu Da'wah, atawa ku jalma anu nepikeun kana syari'at anu di da'wahkeun ku Rosul ka manehna.

Jadi atuh hanteu ka sebut jalma anu Mukallaf lamun seug eta jalma teh : 
Budak leutik
Anu gelo
Anu lolong bari torek( budeg) lamun lolong jeung torek nana teh ti sateuacan baligh. 

Jeung teu ka asup kana golongan jamla Mukallaf jalma anu ahli Fatrah( tegesna jalma-jalma anu henteu ka tepi ku pangundang Rosul) sanajan manehna nyembah Berhala, karana dawuhan Alloj dina surat (Al-Isro : ayat 15 ) anu unggelna :

وَمَا كُنَّ مُعَذِّبِيْنَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُوْلاً

WAMAA KUNNA MU'ADZDZIBIINA HATTA NAB'ATSA ROSUULAN.

Hartosna : " Jeung moal nyiksa Kami ka kaum, sahingga Kami ngutus Rosul".

Malah Ibu Rama Kangjeng Nabi Muhammad Shollallohu 'alayhi wasallam oge, kalebetkeun kana Ahli Fatrah.

Mangka Atuh kagolong ka Jalma anu salamet, malah mah ka lebetkeun kana Ahli Islam, margi aya Hadits anu nerangkeun yen saparantosna Nabi di utus, teras Anjeunna nyuhunkeun ka Alloh supados Ibu- Ramana di hirupkeun deui. 

Terus ku Alloh di hirupkeun deui, da gampil wae eta kitu teh pikeun Alloh mah. Komo iyeu mah enggal di Ijabah da Kakasihna, teras Ibu-Ramana IMAN. Geus kitu di Maotkeun deui. 

Iyeu Hadits sanajan dloif ahli dhohir, tapi numutkeun Ahli haqiqat mah SHOHIH.

Sabab ari Ahli dhohir mah ngan sakadar naliti Rawi na sedengkeun Ahli Haqiqat mah MUKASYAFAH (terbuka).

Sahingga nalika Mukasyafah tiasa langsung berhadapan sareng Rosululloh, teras ditaroskeun.

Jadi keur urang mah, karana ngamulyakeun ka Kangjeng Nabi Muhammad, mangka kudu nekadkeun yen " Ibu-Rama na" Kangjeng Nabi teh, eta kalebet kana golongan Anu Salamet. Boh make alesan yen "Aranjeunna"  kalebet Ahli Fatrah atawa numutkeun kana Hadits anu tadi kasebat.

TANBIH

[ IYEU HIJI PENERANGAN]

Pikeun jalma anu ngaji Ilmu Akal,mangka penting pikeun anu rek nganyahokeun Ilmu akal, nganyahokeun heula sakabeh perkara anu kapanggih ku akal salian Alloh ta'ala jeung sifatna, nyaeta anu dalapan (8) nyaeta : 

- MUMKIN ( ممكن  )
- JIRIM( جرم )
- JAWHAR ( جوهر )
- JISIM (جسم )
- 'ARODL (عرض )
- 'ALAM ( عالم )
- AL MUHDATS ( محدث )
- MAKHLUK ( مخلق )

Iyeu anu kabeh teh anyar jeung tangtu makhluk, da asalna mah euweuh, ayana di ayakeun atanapi didamel ku Alloh ta'ala.

IHSAN

Ari ta'rifna IHSAN nyaeta :

اَلْإِحْسَانُ هُوَ اَنْ تَعْبُدَ رَبَّكَ كَأَنَّكَ تَرَاهُ، فَإِنْ لَمْ تَكُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ يَرَاكَ 

AL IHSAANU HUWA ANTA'BUDA ROBBAKA KA-ANNAK TAROOHU, FA IN-LAM TAKUN TAROOHU, FA INNAHU YAROOKA.

Hartosna : Ari ngaran Ihsan teh nyaeta : Ibadah( nyembah jeung Nauhidkeun ) anjeun ka Pangeran anjeun sing cara anjeun ningali ka Pangeran, lamun anjeun henteu bisa sacara ningali, mangka sing alus bae amal anjeun, Da ari Pangeran mah ningali ka anjeun. Atuh anjeun sing boga rasa ditingali ku pangeran.

Dupi anu awal nyaeta lafadz : KA-ANNAKA TAROOH, Eta isyarah kana maqom Musyahadah nyaeta Haqqul Yaqin, anu tadi dina Martabat atanapi tingkatan Iman. Karana ari jalma anu atina ningali ka pangeran mah tangtu khusu'na, ikhlas, sareng isin moal ngalirik anu sejenna, tah iyeu lebet kana maqom SHIDDIQIN

Dupi anu kadua nyaeta lafadz : FA-IN LAM TAKUN TAROOHU FA-INNAHUU YAROOKA, eta isyarah kana kana iman 'Iyan, anu disebat maqom MUROQOBAHtea. 

Dupi Muroqqobah aya dua puluh ngan berhubung teu kaserat didieu. Mangka tasa dipilari dina kitab 'Umdatus saalik karya Asy-Syekh Mushlih al-Muroqiy ti halaman 86 dugi ka halaman 141, didinya tiasa jelas hiji-hijina.

PERBEDAAN AMAL JEUNG IMAN

Ari perbedaan antara Amal jeung Iman aya sapuluh (10) nyaeta : 

1. Ari Amal mah milu kana Iman, ari Iman eta anu dipiluan.

2. Ari Iman mah langgeng ulah pegat-pegat, ari Amal mah aya waktuna.

3. Ari Iman mah Fardu ka Muslimin jeung ka Kafirin.

4. Hukum Islam di dagokeun kana Iman lain kana Amal, anu matak anu munafiq mah dihukuman ku hukum Islam pedah Iman dina lisanna, kitu soteh didunia anapon ari di akherat mah di sakomplotkeun jeung kafir.

5. Di tarima Iman sanajan henteu Amal, ngan ari Amal mah teu ditarima kajaba kudu Iman.

6. Surga ditetepkeun ku sarta na Iman, lain ku Amal. Anu matak jalma anu Iman bakal dijait(diangkat) tina naraka, sanajan henteu Amal.

7. Iman moal di timbang, tapi Amal anu ditimbang.

8. Anu buat dibikeun teh ganjaran Amal, lain ganjaran Iman. Da Iman mah jadi sarat kana Amal.

9. Ninggalkeun Iman jadi Kafir, lamun ninggalkeun Amal mah jadi Fasiq.

10. Para Nabi ti mimiti Nabi Adam Alayhis salam dugi ka Kangjeng Nabi Muhammad shollallohu 'alayhi wasallam, eta kabeh sarua dina masalah Iman,tapi henteu sarua dina Amal da beda-beda Syari'atna. Nya kitu deui madzhab Ahlil Haqq/Ahlis sunnah wal Jama'ah sarua dina masalah Patekadan, tapi henteu sarua dina masalah Furu'iyyah, nurutkeun kana Ijtihadna masing-masing...

SYARAT ISLAM

Dupi Syarat Islam eta aya dalapan (8) nyaeta : 
1. Boga akal.
2. Baligh.
3. Ulah kapaksa, tegesna kudu kahayang sorangan.
4. Kudu ngucapkeun syahadat dua.
5. Tuluy nyambung dina macana eta syahadat anu dua, ulah kaselapan/kaselang ku ucapan nu sejen.
6. Tartib dina dua syahadat nyaeta :
اشهد ان لا اله الا اللّه و اشهد ان محمدارسول اللّه  macana ulah dibalikkeun.
7. Kudu nyaho hartina kalimah Syahadat.
8. Kudu ngamalkeun kana parentaha Alloh.

Tah iyeu anu dalapan (8) teh di nadzomkeun ku sapalih ulama :


شُرُطُ الْإِسْلَامِ بِلَااشْتِبَاهٍ # عَقْلٌ بُلُوْغٌ عَدَامُ الْإِكْرَاهِ
وَالنُّطْقُ بِالشَّهَادَتَيْنِ وَالْوِلاَ # وَالسَّادِسُ التَّرْتِيْبُ وَاعْلَمْ وَإِعٍمَلَا
SYURUTHUL ISLAAMI BILA ISTIBAAHIN# 'UQULUN BULUUGHUN 'ADAMUL IKROHI
WAN-NUTHQU BISY-SYAHADATAYNI WAL-WILAA#WAS-SAADISUT-TARTIIBU WA'LAM WA I'MAALA

Syarat islam teu samar aya dalapan # boga akal baligh jeung lain paksaan

Ngucap dua syahadat tuluy-tuluyna # tartib macana buktikeun ku amalna.

AL ISLAAM sareng RUKUN ISLAM

Ari ta'rifna Islam nyaeta :

اَْلإِسْلَامُ هُوَ اَلْإِنْقِيَادُ لِأَمْرِاللّٰهِ وَالْإِ جْتِنَابُ عَنْ نَوَاهِيْهِ
AL-ISLAAMU HUWA AL-INQIYAADU LI AMRILLAAHI WAL IJTINAABI 'AN NAWAAHIIHI.
Hartosna : Ari ngaran Islam teh nyaeta Turut, pasrah jeung rido kan hukum-hukum ti Alloh, ku jalan ngalaksanakeun kan parentahna jeung ngajauhan kana sagala larangan nana.

RUKUN ISLAM

Dupi rukun Islam eta aya Lima (5).
1. Ngucapkeun dua kalimah Syahadat nyaeta : 
اشهد ان لا اله الااللّه و اشهد ان محمدًا رسول اللّه
ASY-HADU AN LAA ILAAHA ILLALLOOH WA ASY-HADU ANNA MUHAMMADAN ROSUULULLOOH.
Hartosna : Nyaksian abdi (terang abdi, ngabenerkeun abdi, nekadkeun abdi, percaya abdi) kana yen sayaktosna henteu aya deui pangeran anu wajib di ibadahan kalayan saleresna anging gusti Alloh ta'ala sahiji, sareng nyaksian abdi kana yen sayaktosna Nabi Muhammad eta utusan Alloh. Insya Alloh bahasan syahadat dina iyeu bab ka opat bade dijelaskeun.
2. NGADEGKEUN SHALAT anu lima waktu.
3. MIKEUN ZAKAT ka mustahiqna diman geus nishob.
4. PUASA DI BULAN ROMADON.
5. MUNGGAH HAJI jeung umroh lamun kawasa, tegesna aya bekelna jeung pakeun ninggalan kulawarga, bekel di Mekkah jeung ongkos balik, maju sarta aman dijalanna.

KA SAMPURNAAN IMAN

KASAMPURNAAN IMAN
___________________
Dupi ka sampurnaan Iman eta aya opat (4) perkara, nyaeta :
1. IQROR BILLISAN ( اِقْرَرْ بِاللِّسَانِ  )
Iqror bi lisan tegesna ngaku ku lisanna nyaeta ngucapkeun dua kalimah Syahadat.
2. TASHDIIQUN BIL JINAAN ( تَصْدِيْقٌ بِالْجِنَانِ  )
Tashdiiqun bil jinaan tegesna ngabenerkeun ku hate.
3. 'AMALUN BIL-A'DLOI (  عَمَلٌ بِالْاَعْضَاءِ  )
Amalun bil-a'dloi tegesna ngalakonan ku anggaotana secara sholat lima waktu, zakat, shaum jeung sabangsana.
4. ITBAA'US-SUNNATI ( اِتْبَاعُ السُّنَّةِ  )
Itba'us sunnati tegesna tumut kana laku lampah patekadan sareng ucapan Kangjeng Nabi Muhammad shollallohu 'alayhi wa sallam.
Mangka saha jalma anu tinggal Iqror eta kafir.

Saha jalma anu tinggal Tashdiq eta munafiq. Ari kafir jeung munafiq eta langgeng dina Narakana
Saha jalma anu tinggal 'Amal eta fasiq.
Saha jalma anu tinggal Anut kana lakulampah Nabi, mangka eta ahli Bid'ah anu sasar, wajib ka jalma anu Fasiq jeung Ahli bid'ah kudu tobat.

TINGKATAN IMAN

______________
Dupi martabat tingkatan Iman eta aya lima (5) nyaeta :
1. Iman Taqlid
2. Iman 'Ilmin
3. Iman 'Iyanin
4. Iman Haqqin
5. Iman Haqiiqotin

1. IMAN TAQLID (تَقْلِيْد  )
Ari ta'rifna Iman Taqlid nyaeta :
وَاِيْمَانُ تَقْلِيْدٌ : هُوَ اَلْجَزْمُ بِقَوْلِ الْغَيْر مِنْ غَيْرِ اَنْ يَعْرِفَ دَلِيْلًا
WA IMANU TAQLIID HUWA AL-JAZMU BIQAWLIL GHOYRI MIN GHOYRI AN-YA'RIFA DALIILAN
Hartosna : 
Ari Iman Taqlid teh nyaeta ngukuhkeun kecap batur bari henteu nyaho dalilna. Saperti jalma anu nyaho kana sifat-sifat pangeran, tapi sakadar tuturuti ti jalma anu ngarti, henteu apal kana dalilna.
Ari Imanna eta Sah, tapi bari doraka sabab tinggal mikir. Upama eta jalma otakna mampuh lamun dipake mikir, tapi upama eta jalma lain ahli mikir mah eta henteu doraka.

2. IMAN 'ILMIN (عِلْمٍ  )
Ari ta'rifna Iman 'Ilmin nyaeta :
وَاِيْمَانُ عِلْمٍ هُوَ مَعْرِفَةُ الْعَقَائِدِ بِاَدِلَّتِهَا  :
WA IMANU 'ILMIN HUWA MA'RIFATUL 'AQOOIDI BIADILLATIHA
Hartosna :
 Ari Iman Ilmu teh,nyeta  nganyahokeun kana sagala anu wajib ditekadkeun nana bari jeung dalilna. Tah iyeu anu dua (2) nyaeta Iman Taqlid jeung Iman 'Ilmu, eta anu bogana, masih dihijab atawa dihalang tina dzat Alloh. Tegesna henteu acan tepi kana pangkat Taqorrub( dipikadeuheus) ku Alloh.

3. IMAN 'IYAN (عِيَانْ  )
Ari ta'rifna Iman ,Iyan nyaeta :
وَاِيْمَانُ عِيَانٍ هُوَ مَعْرِفَةُ اللّٰهِ بِمُرَاقَبَةِ الْقَلْبِ فَلَا يَغِيْبُ عَنْ خَاطِرِهٖ طَرْفَةَ عَيْنٍ بَلْ هَيْبَتُهُ دَائِمًا فِيْ قَلْبِهٖ كَاَنَّهُ يَرَاهُ
WA IMAANU 'IYAANIN HUWA MA'RIFATULLOOHI BIMUROQOBATIL QOLBI FALAA YAGHIITsU 'AN KHOOTHIRIHII THORFATA 'AYNIN BAL HAYBATU DAAIMAN FII QOLBIHII KA ANNAHU YAROOHU.
Hartosna : 
Ari Iman 'Iyan te, nyaeta nyaho ka Alloh teh bari langgeng eling ka Alloh dina Ati (Muroqqobah) mangka sakiceup panon oge henteu samar ka Alloh tina akalna, balikta salamina ajrih tur banget isin hatena ku Alloh salawasna secara ningali ka Alloh ta'ala. Dupi Iman 'Iyan teh eta disebat maqom MUROQQOBAH (Maqom Ihsan) anu disebat 'Aynul Yaqiin.

4. IMANUL HAQ ( اِيْمَانُ الْحَقِّ  )
Ari ta'rifna Imanul Haqq nyaeta : وَاِيْمَانُ الْحَقِّ هُوَ رُؤْيَةُ اللّٰهِ تَعَالَى بِقَلْبِهٖ
10
WA IMAANUL HAQQI HUWA RU-YATULLLOHI TA'ALAA BIQOLBIHI
Hartosna : 
Ari Imanul Haqq nyaeta ningali ka Alloh ku hatena 
(ceuk ulama : اَلْعَارِفُ يَرٰى رَبَّهُ فِي كُلِّ شَيْئٍ  YAROO ROBBAHU FII KULLI SYAY-IN. Hartosna : Ari jalma anu geus jadi ahli ma'rifat eta sok ningali( inget hatena ) ka Alloh dina saban-saban perkara.
 Tegesna sagala damelan Alloh anu katingal ku ahli Ma'rifat, eta sadayana jadi bahan pikeun eling kana kakawasaan jeung ka agungan Alloh anu ngadamel kana sagala saban-saban perkara, terus manehna muji ka Alloh. Ari Iman Haqq eta maqom MUSYAHADAH atawa disebut HAQQUL YAQIIN.
Mangka saha jalma anu geus boga pangkat Haqqul Yaqiin, eta dihalangan atina tina sakabeh anu anyar ( tegesna moal kapincut ku haliayah kaduniaan).
Estu sagala perkarana ditujukeun ka Alloh ta'ala wungkul.

5. IMAN HAQIQOH ( اِيْمَان حَقِيْقَة. )
Ari ta'rifna Iman Haqiqot nyaeta :
وَاِيْمَانُ حَقِيْقَةٍ هُوَ اَلْفَنَاءُ بِاللّٰهِ وَالسَّكَرُ بِحُبِّهٖ فَلَا يَشْهَدُ اِلَّا اِيَّاهُ كَمَنْ غَرَقَ فِيْ بَحْرٍ لَمْ يَرَلَهُ سَاحِلَا
WA IIMAANU HAQIIQOTIN HUWA AL-FANAAU BILLAAHI WAS SAKARU BIHUBBIHII FALAA YASYHADU ILLAA IYYAAHI KAMAN GHOROQO FII BAHRIN LAM YARO LAHUU SAAHILAN.
Hartosna : Dupi Iman Haqiiqot nyaeta fana akal jadi Bengong ku banget Ma'rifat ( ngarti kana ka Agungan Alloh jeung kana ka kawasaan Alloh ) dugi ka weureu mahabbah cinta, mangka henteu aya anu ka saksi anging Alloh, Mahabbah anu henteu aya wates wangenna, lir jalma anu ti teuleum di tengah lautan henteu katingal sisina.
Dupi anu wajib ka tiap mukalap mah anu dua(2) nyaeta : Iman Taqlid jeung Iman 'Ilmu. Anapon ari anu tilu deui nyaeta : Iman 'Iyan, Iman Haq jeung Iman Haqiqat, eta mah persenan langsung ti Pangeran anu henteu bisa di Kasab, anu dipasihkeun ka sing saha jalma anu tangtu kalayan sakersana Alloh ta'ala.

JALAN IMAN

JALAN IMAN Dupi jalan iman eta aya lima (5) nyaeta :

1. Iman مَطبُوعْ  (Mathbu') 
Tegesna anu jadi watek,  sacara Imanna para Malaikat.

2. Iman مَعْصُومْ  ( Ma'shum) 
Tegesna anu diraksa, sacara Imanna para Nabi.

3. Iman مَقْبُولْ  ( Maqbul) 
Tegesna Iman anu ditarima, nyaeta Imanna para mu'minin Ahlis sunnah wal jama'ah.

4. Iman مَوْقُوفْ  ( Mawquf) 
Tegesna anu masih ditunggukeun, henteu acan puguh ditarima jeung henteuna. Nyaeta Imanna ahli Bid'ah anu patekadan nana nyaliwang anu tujuhpuluh dua(72) golongan.

5. Iman مَرْدُودْ  (Mardud) 
Tegesna anu ditolak, nyaeta Imanna jalma munafik, karana Imanna dina LETAH wungkul/ henteu nepi kana hatena.

IMAN

IMAN

_________
Ari Ta'rifna Iman nyaeta :

تَصْدِيْقُ الْقَلْبِ بِمَا جَاءَ بِهٖ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم، مِمَّا عُلِمَ مِنَ الدِّيْنِ بِالضَّرُوْرَةِ

(TASHDIIQUL QOLBI BIMAA JAA_A BIHIN NABIYYU SHOLLALLOOHU 'ALAYHI WASALLAM, MIMMA 'ULIMA MINAD DIINI BIDL-DLORUUROTI)

Hartosna : Ari Iman teh nyaeta ngabenerkeun hate kana sakabeh perkara anu disumpingkeun ku Nabi Muhammad shollalloohu 'alayhi wasallam, nyaeta sagala perkara anu geus ma'lum dina agama kalawan pertela. 

Saperti ngabenerkeun kana ayana Alloh jeung sifat-sifatna, kana ayana Rosululloh jeung sifat-sifatna, kana kitab-kitabna Alloh, para Malaikatna Alloh, poe Qiyamah, jeung kana Qodar, ngabenerkeun kana wajibna Sholat, Zakat, Puasa, Munggah Haji jeung sabangsana.

Dupi Rukun Iman eta aya genep(6) nyaeta :
1. Iman ka Alloh.
2. Iman ka para Malaikatna Alloh.
3. Iman kana Kitab-kitabna Alloh.
4. Iman ka Rosul-Rosulna Alloh.
5. Iman kana poe Qiyamah.
6. Iman kana Qodar tegesna papasten anu sae_na anu awonna eta ti Alloh ta'ala.

Iyeu anu genep(6) Insya Alloh dina iyeu kitab/tulisan dibahas ku bahasan nu rada panjang lebar.

RUKUN AGAMA

Ari rukun Agama di candak tina kecap DIN, eta aya Lima :

1. DAA-IN, Tegesna Jalma anu nyekel kana agama.

2.MADIIN, Tegesna hukum-hukum jeung aturan anu dicekelna.

3. MADIINUN BIHI, tegesna anu sabab dihukuman ku anu nyekel, nyaeta 'akil baligh.

4. MADIINUN ILAYIHI, tegesna HAAKIM nyaeta anu netepkeun nana eta hukumnyaeta Alloh.

5. DIINUN, tegesna pagawean nana, ngajalankeun hukum anu dicandak ku Rosululloh shollallohu 'alayhi wasallam......................................

Ari cirina jalma anu ber agama eta aya opat(4) nyaeta :

1. صِدْقُ الْقَصْدِ  ( SHIDQUL QASDI) tegesna bener pasejaan nana ku jalan ngalakukeun ibadah anu make niyat jeung ikhlas.

2. وَفَاءُ الْعَهْدِ  ( WAFAAUL 'AHDI) tegesna nyumponan sagala perjanjian ku jalan nga laksanakeun ka farduan.

3. تَرْكُ الْمَنْهِي. (TARKUL MANHII) tegesna ninggalkeun sagala larangan ku jalan ngajauhan kana sagala paharaman lahir batin.

4. صِحَةُ الْعَقْدِ  (SHIHATUL 'AQDI) tegesna sah patekadan jeung ka yakinan nana, ku jalan nyepeng kana patekadan Ahlus sunnah wal jama'ah. ( نور الظلام  )...

Salajengna dupi anu jadi syarat kana ngadegna agama eta 
aya tilu perkara :

1. Iman : Anu dikanyahokeun nana teh ku Ilmu Ushuluddin, insya Alloh anu bakal dibahas dina iyeu kitab/tulisan.

2. Islam : Anu dikanyahokeun aturan nana teh ku Ilmu Fiqih.

3. Ihsan : Anu dikanyahokeun aturan nana teh ku Ilmu tashouwuf.

Mangka atuh wajib ka sakur jalma anu mukalap kudu nganyahokeun tur ngusahakeun anu Tilu nyaeta Iman, Islam jeung Ihsan ku Ilmu anu tilu, nyaeta : Ushuluddin, Ilmu Fiqih jeung Ilmu Tashawwuf. 

Karana moal bisa ngadeg Agama iwal ku anu Tilu anu jadi syarat dina Agama, sedeng kapan ari Syarat mah eta kudu aya kabehan nana, henteu sah Masyrut (anu disyaratan ) tegesna Agama lamun euweuh salasahijina anu tilu.

Ari jalma anu henteu ngarti kana Ilmu Ushuluddin, manehna moal nyaho kana sifat-sifat Alloh jeung Rosulna, jeung henteu nyaho kana 'Aqooid sam'iyyat mangka eta jalma teh masih keneh KUFUR , henteu sah wudluna, sholatna jeung sakabeh amalna.

Ari jalma anu henteu nyaho kana Ilmu Fiqih, eta jalma FASIK, doraka gede kadang-kadang nibakeun kana Kufur.

Ari jalma anu henteu make Ilmu Tashawwuf, eta henteu ditarima amalna, saperti henteu Ikhlas eta dipikarempan SUUL KHOTIMAH (goreng tungtung) Na'udzubillaahi min dzaalik. 

Atuh hukumna ngaji kana Ilmu anu tilu teh eta Fardu 'Ain ( wajib ka tiap-tiap sirah), komo Ilmu Ushuluddin mah kedah diheulakeun, sabab ari jalma anu kufur eta langgeng dina narakana. 

Ari Ilmu anu tilu eta kedah lengkep kabeh, sabab ari Iman eta ibarat Nyawa, Islam ibarat Badan jeung ari Ihsan eta ibarat Rasa diri. 

Upama jalma anu parantos ngalengkepan jiwana ku iyeu anu tilu rupa, eta geus nyumponan Syarat ngalaksanakeun Syari'at, tur geus ngabdikeun dirina ka Alloh ta'ala.

BAHASAN KAHIJI MERTELAKEUN AGAMA

AGAMA bahasa arabna :

(DIIN,دين  ) sok disebut deui 

(SYARI'AT, شريعة )

(SYARA', شرع ) jeung 

( MILLAH,ملة ). 

Iyeu anu opat kecap sami maknana ku bahasa sunda disebut Agama. 

Ari pangna Agama disebat DIIN anu eta tina sapalihna makna DIIN teh Tho'at, margi eta Agama anu ku urang sok di To'ati peraturan nana. 

Ari pangna di sebat Syari'at jeung Syara', margi hartina Syare'at atawa Syara' teh hatina Gelaran, pedah Agama teh ku Alloh digelarkeun jeung dijelaskeun ku Rosulna. 

Ari pangna disebat MILLAH anu ngadung harti Ngabejakeun, pedah Agama dibejakeun ku Malaikat Jibril ka Rosul, teras ku Rosul ditepikeun ka umatna, anu akhirna dugi ka urang sadaya.

Salajengna eta kecap DIN /Agama teh aya tilu harti, Nyaeta :

1. Ceuk Lughot, nurut asal bahasana.
2. Ceuk Syara'
3. Ceuk Istilah tegesna ka tetepan dipakena eta kecap dina hiji pan anu dimaksud.

- Ari kecap DIN ceuk Lughot, eta sok ditujukeun kana sababaraha harti tina sapalihna saperti : Tho'at, ibadah, hisaban, pembalasan.
- Ari kecap DIN ceuk Syara' nyaeta :
 مَا شَرَعَهُ اللّٰهُ تَعَالَي مِنَ الْاَحْكَامِ عَلَي لِسَانِ نَبِيِّهٖ صلي الله عليه وسلم. 
Hartina, Ari agama teh ceuk syara' mah nyaeta : Aturan-aturan atawa hukum-hukum anu digelarkeun ku Alloh ta'ala kalawan perantaraan lisan anu janten Nabina shollallohu 'alayhi wasallam.

- Ari DIN ceuk Istilah nyaeta :
 وَضْعُ اِلٰهِيٌّ سَائِقٌ لِذَوِ ى الْعُقُوْلِ السَّلِيْمَةِ، بِاخْتِيَارِهِم اَلْمَحْمُوْد اِلٰى مَاهُوَ خَيْرٌلَهُمْ بِالذَّات 
Hartosna ari ngaran Agama ceuk Istilah mah nyaeta: aturan kapangeranan tegesna henteu aya anu ngatur anging Pangeran, anu ngajurung ka jalma anu boga akal salamet, ku pamilihna anu terpuji pakeun ngudag ka alusan manehna, boh anu mangrupa ka alusan didunia atawa kabagjaan di akherat.

Jadi atuh agama teh pangaturan Pangeran, lain pangaturan Nabi Muhammad jeung lain pangaturan makhluk sejenna. Oge eta Agama teh ngatur kana ka maslahatan hirup di dunia jeung kabagjaan akherat.

__________